Çölyak hastalığı, vücudun buğday, arpa ve çavdarda bulunan gluten adlı bir proteinle başa çıkamaması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Gluten, çoğu insan için zararsızdır ancak çölyak hastaları için zararlıdır çünkü vücutlarında glutenle temas edildiğinde bağışıklık sistemi gluteni yabancı bir madde olarak algılar ve sindirim sistemindeki küçük bağırsaklarda hasara neden olur. Çölyak hastalığı genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar ve genetik bir rahatsızlık olarak kabul edilir. Yani, ebeveynlerinden birinde çölyak hastalığı olan çocukların çölyak hastası olma olasılığı daha yüksektir. Ancak, herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir ve yetişkinlerde bile teşhis edilebilir. Çölyak hastaları, gluten içeren yiyecekleri yediklerinde mide ağrısı, ishal, şişkinlik ve karın krampları gibi sindirim sorunları yaşarlar. Bu semptomlar, gluten tüketimi devam ettikçe daha da kötüleşebilir. Bununla birlikte, çölyak hastaları gluten içermeyen bir diyet izlediklerinde semptomlarının hafiflediği veya tamamen ortadan kalktığı gözlemlenmiştir. Çölyak hastalığı tedavi edilemez bir hastalıktır, ancak gluten içermeyen bir diyetle semptomlar kontrol altına alınabilir. Bu nedenle, çölyak hastaları, günlük yiyeceklerinde gluten içermeyen alternatifler kullanmak zorundadırlar. Bu alternatifler, pirinç, mısır, patates, soya, fasulye, mercimek gibi glutensiz yiyeceklerden oluşur.
Çölyak Hastalığı Neden Olur ?
Çölyak hastalığı, vücudun gluten adı verilen bir proteinle başa çıkamaması sonucu ortaya çıkar. Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunur ve genellikle insanlar için zararsızdır. Ancak, çölyak hastaları, gluteni yabancı bir madde olarak algılarlar ve bağışıklık sistemi glutenle savaşmaya başlar. Bu bağışıklık tepkimesi, küçük bağırsaklarda hasara neden olur ve sindirim sistemi semptomlarına yol açar. Bu semptomlar arasında mide ağrısı, ishal, şişkinlik ve karın krampları yer alır. Bu nedenle, çölyak hastaları, günlük yiyeceklerinde gluten içermeyen alternatifleri tercih etmek zorundadır. Çölyak hastalığının neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Ancak, genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve bağışıklık sistemi bozukluğu gibi faktörlerin bir araya gelmesi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Çölyak hastalığı, tedavi edilemeyen bir hastalıktır, ancak gluten içermeyen bir diyetle semptomlar kontrol altına alınabilir. Bu nedenle, çölyak hastaları, hayatlarının geri kalanında gluten içermeyen yiyecekler tüketmek zorundadırlar.
Çölyak Hastalığı Belirtileri Nelerdir ?
Çölyak hastalığının belirtileri birçok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Bunlar arasında karın ağrısı, ishal, gaz, şişkinlik, kusma, kilo kaybı, yorgunluk, halsizlik, anemi ve büyüme geriliği sayılabilir. Bazı çocuklarda, çölyak hastalığı diğer sağlık sorunlarına da yol açabilir, örneğin cilt döküntüleri, diş çürümesi veya kemiklerde zayıflık. Eğer siz ya da bir arkadaşınız bu belirtilerden bazılarını yaşıyorsanız, doktorunuza başvurmanız önemlidir. Çölyak hastalığı teşhisi, kan testleri ve ince bağırsak biyopsisi gibi testler yoluyla konulabilir. Eğer çölyak hastalığınız varsa, doktorunuz size uygun bir diyet programı önerecektir. Bu program, gluten içeren gıdalardan kaçınmanızı içerebilir. Bu şekilde, vücudunuz gluteni tolere etmeye başlayabilir ve sağlığınızı koruyabilirsiniz.
Çölyak Hastalığı Bulaşıcı Mıdır ?
Çölyak hastalığı, özellikle buğday, arpa ve çavdar gibi bazı tahıllardaki proteinlere karşı vücudun verdiği bir tepki olduğu için kişiden kişiye geçmez. Bu, özellikle de arkadaşlarınızın ya da ailenizin size yakın olması durumunda bile geçmez. Çölyak hastalığı genellikle kalıtsal yani genetik bir hastalıktır. Bu, bazı ailelerde birden fazla kişinin aynı hastalığı taşıdığı anlamına gelebilir. Ancak, her zaman her aile üyesinde çölyak hastalığı görülmez ve aynı aileden herhangi bir kişi de hastalığı taşımayabilir. Bu nedenle, bir aileden bir kişinin çölyak hastası olması, diğer aile üyelerine de bulaşıcı olmadığı anlamına gelir.
Çölyak Hastalığı Kansere Yol Açar Mı ?
Çölyak hastalığı kansere yol açmaz, ancak uzun süreli tedavi edilmeyen çölyak hastalığı ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu hastalık, özellikle buğday, arpa ve çavdar gibi bazı tahıllardaki proteinlere karşı vücudun verdiği bir tepki olduğu için bağırsaklarda hasara neden olabilir. Bu da vücudun besinleri yeterince emmesini engelleyebilir. Uzun süreli tedavi edilmeyen çölyak hastalığı, vücudun diğer sağlık sorunlarına da neden olabilir. Bu sorunlar arasında anemi, kemik erimesi, yorgunluk, halsizlik ve cilt döküntüleri sayılabilir. Ancak, çölyak hastalığı kansere yol açmaz. Bazı durumlarda, çölyak hastalığı ile ilgili bazı risk faktörleri kanser riskini artırabilir. Özellikle lenfoma adı verilen bir tür kanser ile ilişkilendirilmiştir. Ancak, bu tür kanserler genellikle çok nadirdir ve çölyak hastalığı olan insanların büyük çoğunluğunda kanser gelişmez.
Çölyak Hastalığı Anneden Bebeğe Geçer Mi ?
Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır ve bazı durumlarda anneden bebeğe geçebilir. Ancak, her zaman geçmez ve çölyak hastalığına sahip bir anne bile çocuğuna hastalığı geçirmeyebilir. Çölyak hastalığı, özellikle buğday, arpa ve çavdar gibi bazı tahıllardaki proteinlere karşı vücudun verdiği bir tepki olduğu için kalıtsal yani genetik bir hastalıktır. Bu nedenle, çölyak hastalığı olan bir aileden gelen çocuklar daha yüksek bir risk altında olabilir. Ancak, çölyak hastalığı genellikle birden fazla genin birleşmesiyle ortaya çıkar ve bu nedenle kesin olarak tahmin edilemez. Eğer bir bebeğin çölyak hastalığına yakalanma riski yüksekse, doktorlar genellikle bebeğin doğumundan sonra uygun testleri yaparak hastalığı erken teşhis edebilirler. Erken teşhis edilirse, çölyak hastalığına sahip bir kişi uygun bir diyet programı ile sağlıklı bir yaşam sürdürebilir.
Çölyak Hastalığı Dikkat Edilmesi Gerekenler
Çölyak hastalığı olan kişiler, glüten içeren yiyeceklerden kaçınmalıdır. Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların bulunduğu yiyeceklerde bulunur. Bu nedenle, bu kişiler glüten içermeyen yiyecekler tüketmeli ve glüten içeren yiyeceklerden kaçınmalıdır. Örneğin, pirinç, mısır, patates, et, balık, sebze ve meyveler çölyak hastaları için güvenli yiyeceklerdir. Çölyak hastaları, yiyecek etiketlerindeki bilgileri dikkatlice okumalıdır. Çünkü bazı yiyecekler, glüten içerirken, bazıları da içermeyebilir. Yiyeceklerin içindeki glüten miktarı, ürüne göre farklılık gösterebilir. Son olarak, çölyak hastaları sağlıklı bir yaşam sürdürmek için düzenli olarak doktorlarını ziyaret etmeli ve uygun diyet programlarını takip etmelidirler. Bu program, hastalığın semptomlarını azaltabilir ve hastalığın ilerlemesini engelleyebilir.
